Varikosel hastalığının (Yumurtalık varisi) kısırlığın en önemli sebeplerinden olduğunu ve tedavi sonrası çocuk sahibi olunabileceğini biliyor muydunuz?

Varikosel hastalığının (Yumurtalık varisi) kısırlığın en önemli sebeplerinde olduğunu ve tedavi sonrası çocuk sahibi olunabileceğini biliyor muydunuz?Bir çok kişi muayenhaneme testiste şişlik ile gelir. VARİKOSEL- testis damarların varisleşmesi hastalığı sık görülür. Hatta o kadar sıktır ki sokağa çıkıp şikayeti olsun veya olmasın tim genç erkekleri çevirsek ve muayene etsek 6 erkekten birinde varikosel olduğunu görürüz! En sık da 15-25 yaş arasındaki erkeklerde! Varikosel %80-90 oranında solda görülür. Bu durumun sebebi sol taraftaki damarların şah damarı(venakava) yerine böbrek damarına bağlanması ve bu durumun yerçekimi etkisi ile birleşince mekanik olarak kanın geri dönüşünü etkileyip kanın testis damarlarında göllenmesine sebep olması ve varisleşme ve varikosele sebep olması olarak anlatılabilir.

Testis torbası içindeki toplardamarların bir başka deyişle kirli kanı testisten alıp kalbe geri götüren damarların genişlemesi durumuna “Varikosel” diyoruz. Bu damarlar 8-12 adet kılcal damarın oluşturduğu bir ağ şeklindedir ve tıp dilinde pampiniform pleksus olarak tanımlanır. Varikosel kadınların çok daha fazla karşılaştığı ve pek de sevmedikleri bacakta meydana gelebilen varisli damarlara çok benzer. Bazı hastalarda genişleyen damarlar o kadar belirgindir ki dışarıdan bakıldığında bir “torba içindeki solucanlara” benzer. Bu durum acil ve ilerlemiş hastalığı gösterir ve acil müdahale gerekir.

Her testisi bir spermatik kord-kordon tutar. Bu kordon testisin toplar ve atar damarlarını, lenf damarlarını ve sinirlerini içerir. Testis torbası içindeki sağlıklı toplardamarlarda kirli kanın testise geri kaçmasını önleyen tek yönlü valfler görülür. Valf yapıları bozuk olan kişilerde(doğuştan veya çok ayakta kalmaya bağlı olabilir) kan damarlarda olması gerektiği gibi hareket etmez ve toplardamarda birikmeye başlar ve genişlemesine neden olur. Tabii bu genişlemenin varikosel haline gelmesi zamanla ve yavaş yavaş olur. Varikoselin net bir risk faktörü yoktur ve kesin nedeni belirsizdir.

Testisteki varis-varikosel kısırlık yapar mı? Testise zarar verip erkekliğe zarar verir mi?

Geçenlerde yeni evlenen bir erkek hastam testisinde şişlik görünce hemen Google başvurmuş. Tabii ilk ne bulmuş olabilir sizce? Tabii ki testis kanseri! Panikle en yakın doktora başvurmuş. Doktor ney de haklı olarak muayen sonrası ultrasonografi ile kontrol istemiş. Hastamız ultrason sonucunu almış ve tanı varikosel! Aslında bu hastalığı tam da bilmediği için yine Google başvurmuş. Ne görse beğenirsiniz? Varikosel kısırlık yapar! Tabii ki 2. Şok! Bir arkadaşına danışmış ve arkadaşının önerisi ile bana geldi.

Ben durumun böyle olmadığını ve kısırlık riski taşıdığını fakat bu durumun nadiren görüldüğünü anlatınca bir nebze rahatladı. Gerekli tedbirler ve tedavi sonrası şu anda eşi hamile ve ilk çocuğunu kucağına almayı bekliyor! Erkek olursa yenidoğan döneminde sünnet yaptıralım mı diye sormak için aradı beni! Bu konu ile ilgili neler önerdiğimi bir önceki bölümdeki sünnet bölümünde bulabilirsiniz!

Varikosel nadir olan bazı durumlarda kısırlığa(infertilite) yol açabilen sperm üretimi ve kalitesinin düşmesine neden olabilir. Her varikosel sperm üretimini etkilemez. Hatta çoğunluk varikosel spermi olumsuz etkilemez ve dolayısı ile çocuk yapma ihtimalini düşürmez. Özellikle solucan torbası görünümündeki varikosel örneğindeki gibi ileri derece varikosellerde daha fazla kısırlık ihtimali görülür. Daha da nadir olmakla beraber varikosel kan akımını bozarak testisi küçültür ve fonksiyonlarını bozabilir. Yüzde 1-2 gibi çok nadir görülen bu durum ciddi sonuçlar doğurabilir ve acil müdahale gerekir!

Varikosel tedavisi nasıl olmalı?
Biraz önce bahsettiğim ve kendi kendine varikosel teşhisi koyan ve google araması sonrası kısır olabileceğini düşünen hasta bana “Doktor beni hemen ameliyat et ve kurtar. Kısır kalmak istemiyorum” demişti. Tabii bana geldiğinde varikoselden daha önemli bir problemi vardı. Yanlış bilgilenme ve buna bağlı panik durumu! Bir hekim olarak hastalığı tedaviden önce daha önemli olan doğru bilgilendirme ve hastanın bilgi eksikliğine bağlı gelişen panik durumunu çözme ihtiyacı hissettim. Doğru bilgilendirme ile süreç çok daha sağlıklı ve sakin ilerledi! Önce muayene, dopler ultrason ve spermiyogram testi istedim ve sonrasında hastamızla yalnız ve sonrasında da eşiyle beraber bilgilendirme toplantıları yaptım. Hastamızın teşhisi hafif orta derecede sol varikosel idi. Testis boyutları normaldi. Erkeklik hormonu ve testis fonksiyonlarıyla ile ilgili tüm testler normaldi. Sperm analizinde sperm sayısı normalken hareket oranı yüzde 20 kadar azalmıştı. Henüz çocuk yapma kararını yeni alan hastamıza kesinlikle kısırlık durumun olmadığını ve hafif bir varikosel olduğunu bu durumda ameliyat veya takip olarak iki tedavi seçeneği olduğunu anlattım. Her iki tedavi yönteminin artıları ve eksilerini tartıştık aile takip ile zaman kaybetmeden varikosel ameliyatı olup yollarına devam etme kararı aldı.

Varikoselin ilaçla tedavisi yok maalesef! Ya ameliyat ederiz ya da izlem seçeneğimiz var!
Ameliyat 2 nedenden yapılır!
-Kısırlığa sebep olan varikosel ve gerekirse tüp bebek tedavisi öncesi spermleri artırmak
-Geçmeyen testis ağrısı

Neyse ki hastaların çoğunda ne kısırlık olur ne de geçmeyen ağrı. O nedenle çoğu hasta varikosel ile beraber yaşar gider!
Tüp bebek yapacak erkeklerde varikosel ameliyatının Tüp bebek tedavisinin başarını artırdığı bilinmekte. Ben de tüp bebek yapacak çiftlere varikosel ameliyatını öneriyorum!