PSA PROSTAT SPESİFİK ANTİJEN TESTİ
Prostat için yapılan kan testi PSA yüksek çıktı! Eyvah! Kanser oldum!
Prostat için yapılan kan testi-PSA testi bir kanser testi değildir! Benim 25 yıldır hekim olarak en çok gördüğüm hasta grubu kan testi yaptırmış ve yüksek çıktığı için panikle ve kanser oldum psikolojisi ile bana başvuran hastalardır. Çoğunlukla iyi haber verdiğim bir grup olduğu için hem hekim olarak beni hem de iyi haber verdiğim çoğunluk hastanın sevindiği bir hasta grubudur. Prostat için yapılan kan testi-PSA testi halk arasındaki inanışın aksine sadece kanserde yükselmez. Test kansere özgü değildir ve prostata ait tüm hastalıklarda yükselir.
PSA prostat bezi tarafından üretilen bir proteindir. Prostatla ilgili bir sorun olduğunda vücutta daha fazla PSA salınır. PSA, prostatta iltihaplanma veya enfeksiyon (prostatit), prostat bezinin genişlemesi (Benign Prostat Hiperplazisi – BPH) veya muhtemelen kanser dahil olmak üzere prostatta mevcut olabilecek bir dizi soruna yanıt olarak prostat tarafından üretilir.
Kan testindeki yükseklik ile gelen hastaların çok şükür ki ancak 5de birinde kötü huylu bir hastalık çıkar. Kanser çıkanların çoğunluğu erken yakalandığı için kür olma şansına sahip olur. Bunu bir yangın alarmı yerine ilk uyarı duman alarmı olarak düşünmek daha doğru olacaktır. PSA testi, kanser için teşhis sürecindeki ilk adımdır. Kanserin erken evrelerinde, en iyi tedavi edildiğinde tespit edilmesini mümkün kılmıştır. Prostat kontrollerinde yapılan kan tahlili ile PSA(Prostat spesifik antijen) yüksekliği ve/veya muayenede anormallik nedeni ile hastalara prostat biyopsisi önerilebilir. Buradaki amaç kanser olup olmadığının tespitidir.
PSA yüksekliği her zaman kanser anlamına gelmez.
PSA aralığına göre kanser olma ihtimalleri:
PSA 2,5-4 ng/ml: %20 kanser, %80 enfeksiyon ve prostat büyümesi vs.
PSA 4-10 ng/ml: %25-30kanser , %70-75 enfeksiyon ve prostat büyümesi vs.
PSA >10 ng/ml: %40-50kanser , %50-60 enfeksiyon ve prostat büyümesi vs.
Görüldüğü gibi PSA yüksekliği aslında çoğu hastada kanseri göstermez. Bu nedenle biyopsi kararı çok dikkatle alınmalıdır. PSA dışı başka parametreler(serbest PSA, PSA hızı, prostat hacmi vb.) göz önünde bulundurulmalıdır. Tüm bunları ise bu konuda uzman bir hekimin gözetiminde yapmak gerekmektedir.
Prostat için kan testi-PSA testi yaptırdım muayene olmama gerek yok! Yanlış
Halk arasında çok görülen bu söylem, kan testi yaptırmanın kolay olmasının yanı sıra parmakla prostat muayenesinden kaçmak isteyen hastalara aittir sıklıkla. Size çok şaşıracağınızı düşündüğüm bir şey söylemek isterim bu noktada. Bu şekilde muayeneden en çok kaçan ve sadece kan testi ile prostat takibi yaptıran grup belki de hekim arkadaşlarımız! Terzi kendi söküğünü dikemiyor belki de. Hocanın söylediğini yap, yaptığını yapma gibi bir durum…
Prostat kanseri taraması için PSA testi yaptırmak çok önemlidir. Bununla beraber kan tetkiki bütün kanserleri göstermez. Hatta kan testi kanserlerin 5de birinde yükselmez ve kanseri kaçırır! 50 yaşından sonra yapılacak kontrollerde risk durumunuza göre uygun gördüğü aralıklarla(3-24 ay) MR görüntüleme isteyebilirim. Halk arasında tedirginlik yaratan bir muayene yöntemi olarak bilinen prostat muayenesi bir çok hastada erken teşhiste çok önemli bilgiler sağlar. Hatta bazı kanserleri yalnızca parmakla prostat muayenesi ile tespit edebilirim. Görüntüleme teknolojilerinin gelişmesi ile muayene kontrol sıklığı kişinin durumuna göre azaltabilir. 2020 itibariyle parmakla prostat muayenesi kanser teşhisinde halen önemli yere sahiptir.