TESTOSTERON EKSİKLİĞİ VE TEDAVİSİ

Erkekler dikkat! Testosteron tedavisinin erkekliğin sonu olabilir ve ciddi yan etkileri vardır!

Bilim adamları testosteron hormonunu laboratuvarda üretmeyi başardıklarında, sporcular arasında çok popüler oldu. Zira, testosteron kasları güçlendirmekteydi ve sporda kullanılan ilk performans arttırıcı ilaçlardan olmuştu. Testosteron hormon tedavisi sadece sporcular değil askeri amaçlar için de kullanılmıştı. İkinci dünya savaşı sırasında Adolf Hitler ve diğer üst düzey Nazi liderlerinin kullandığı biliniyor. Askerlere savaşma ve savaş kabiliyetini artırdığı düşünüldüğü için testosteron verilmekteydi. Askeri amaçların dışında, yer altı dünyasında da kullanıldığını iddia edilir ve hatta meşhur Al Capone’un tipik kısık sesinin testosteron tedavisinin yan etkisi nedeni ile oluşan yan etki ile olduğu öne sürülür.

İlacın yan etkileri ortaya çıktıkça tedavini yaygın kullanım azaldı. Örneğin 1954 Dünya halter şampiyonası sırasında bir takımın koçu bu yan etkilerden farklı bir şekilde keşfetmişti. Birkaç Rus halterci idrar tıkanması yaşamış ve idrarlarını boşaltmak için mesanelerine kateter yerleştirmek zorunda kalmıştı.

Testosteron tedavisinin olası yan etkileri
· Ademin elması belirginleşmesi
· Ses telleri uzaması ve ses kısıklığı
· Meme ucunda büyüme ve ağrı(Jinekomasti)
· Kıllanmada artış, saçlarda incelme
· Ciltte Yağlanma ve akne sivilce
· Kolesterol yükselmesi ve kalp damar hastalıkları
· Tendon kopmaları ve yaralanmaları
· Beynin yapay testosteron alımına bağlı kan seviyesini düşürmek için aktif testosteron üretimini azaltmasına bağlı orta vadede cinsel fonksiyonlarda bozulma ve kısırlık

İdeal Testosteron eksikliği tedavisi nasıl olmalı? Kendim ilacı alıp uygulayabilir miyim?

Geçen aylarda Romanya’dan gelen bir hastamın durumunu anlatırsam bu soruya en güzel cevap olacak kanımca: 46 yaşında gayet sağlıklı bir hastada geçen sene memleketinde testosteron düşüklüğüne bağlı ereksiyon ve cinsel istekte azalma gibi şikayetler gelişmiş ve doktoru testosteron iğnesi reçete etmiş. Fakat hastamız kendi isteği ile tedavisini uzatmış ve kontrole gitmemiş. Bana geldiğinde az olan ereksiyon kapasitesi sıfıra inmişti ve şikayetleri çok artmıştı. Muayenemde ve kontrollerde alması gereken testosteron ilaç dozunun 3 katını aldığını saptadım. Kan seviyeleri bozulmuştu. Tedavide ne yaptım dersiniz? Hemen zarar veren fazladan aldığı testosteron ilacını kestim ve seviyelerin normale dönmesini bekledim. Destek tedavileri sonrası hastamız normale döndü.

Bu hastamızın hikayesinden yola çıkarak son söyleyeceğim şeyi baştan söyleyim! Lütfen testosteron tedavisini kendi başınıza uygulamayın! Yukarıda saydığım gibi çok ciddi sorunlar oluşabilir! Mutlaka benim gibi bu işin uzmanlarının takibinde olun! Peki biz nelere göre tedaviyi yönlendiriyoruz?

Testosteron eksikliği tedavisi nedene ve kişinin çocuk sahibi olmayı isteyip istememesine göre şekillenir.

Beyindeki kontrol merkezi yani üst merciler(Hipotalamus ve Hipofiz) nedenli testosteron eksikliğinde, çocuk sahibi olmak isteyen erkeklerde testosteron üretimini uyaran hormon tedavileri(HCG ve FSH) uygulanır.

Testis kökenli ya da çocuk sahibi olmak istemeyen erkeklerde testosteron tedavisi hap, aylık ya da üç aylık iğne, jel, deri altına yerleştirilen implantlar yolu ile yapılabilir. Testosteron tedavileri uzman hekimlerce, testosteronun yan etkileri belli aralıklarla kontrol edilerek yapılmalıdır. Lütfen kendi kendinize yapmayınız! Çok tehlikeli!

Doktor ben ilaca karşıyım! İlaç almadan testosteron seviyesini yükseltmenin bir yolu yok mudur?

Yaşam tarzınızı ve beslenme alışkanlıklarınızı değiştirerek sınırda-düşük olan testosteron seviyenizi yükseltebilir ve ideal seviyelerde tutabilirsiniz. Tabii çok düşük seviyelerde işe yaramayabilir bu! İlaç tedavisi gerekebilir. Doktorunuza danışınız!
Testosteronu ilaç olmadan yükseltmek için:
· Yeterli ve kaliteli uyuyun(günde en az 6 saat),
· Düzenli bir şekilde spor ve egzersiz yapın: En ideali istisnasız her gün 10bin adım yürüyün ve bunu bir yaşam şekli haline getirin
· Şeker hastası iseniz 3 aylık şeker ve insulin seviyelerinizi düzeltmesi için endokrinoloji uzmanına başvurun
· Son zamanlarda göbek ve bel çevresinden kilo aldıysanız, hipertansiyon ataklarınız başladı ise, kolesterol seviyeleriniz yüksek ise ve kan şeker ve insulin seviyeniz yükseldi ise sizde metabolik sendrom var demektir. Bu da özellikle testosterone seviyelerinizi düşürür ve cinsel fonksiyonlarınızı bozar. Tüm bu belirtiler varsa hemen doktorunuza başvurun!
· Alkol bağımlısı iseniz bırakın
· Sigara içmeyin
· Sağlıklı beslenerek testosteron düzeyleri artırılabilirsiniz istiridye ve karides gibi deniz ürünleri, avokado, brokoli, ıspanak, karnabahar gibi sebzeler, muz, yumurta, bal gibi besinler testosteron yükseltmeye yardımcı olabilir.

Testosteron eksikliği sertleşme sorunu yapabilir ama…
Testosteron eksikliği sertleşme sorunu yapabilir ancak sertleşme derecesi ile testosteron düzeyi arasında doğrusal bir bağlantı yoktur. Yani testosteron düzeyi düşük ve sertleşme bozukluğu olan kişilerde testosteron tedavisi yapılmasına rağmen sertleşme bozuklukları düzelmeyebilir. Yine sertleşme sorunu olmayan bazı erkeklerde testosteron düzeylerinin düşük olduğu tespit edilebilir. Sertleşme sorunu, testosteron düşüklüğünden farklı pek çok sebebi olan bir durumdur.

Testosteron ilaç tedavisi etkileri nelerdir ve nasıl olmalı?
Yaşlanan erkekte oluşan androjen eksikliğinde testosteron tedavisi semptomlardiyileşme sağlayabilir ancak bu tip hastalarda genelde ek hastalıklar ve obezite gibi tıbbi durumlar da bulunabilir.

Testosteron tedavisi semptomları iyileştirebilir ancak kilo verme veyaşam tarzı değişiklikleri ve diabet ve kalp damar hastalıkları gibi diğer hastalıkların tedavisi tek başına testosteron tedavisi kadar hatta daha önemlidir. Son zamanlarda cinsel fonksiyonlarda azalma ve göbek çevreniz genişledi ise sizde metabolik sendrom olabilir.

Testosteron tedavisi metabolik sendromda oluşan belirtileri geri çevirebilir. Bu tedavi, cinsel fonksiyonları artırırken, vücut kitle indeksi ve bel kalınlığında ve göbek çevresinde azalma yapar, şeker ve kolesterol seviyelerini düşürür.
Testosteron yerine koyma tedavisi hormonal bir tedavidir ve yanlış uygulamalar problem yaratabilir. Hangi şekilde tedavi verileceğine hekim ve hasta, pratiklik ve yan etkilerini göz önünde tutarak beraber karar vermelidir. Jeller gibi kısa ve çabuk etkili formlar daha pratiktir ve tedavinin başlangıcında kullanılmalıdır. Ciddi hastalıklarda uzun süre tedavi gerekebilir ve iğne tedavisi gibi uzun etkili tedavi şekillerine geçilebilir.

Testosteron tedavisi alacağım? Nelere dikkat edilmeli?

Testosteron eksikliği için verilecek hormon tedavi öncesi ve sonrasında yapılması gerekenler:
· Farklı yaş gruplarında farklı doz ve şekilde tedavi uygulanır. 60 yaşında biri ile 80 yaşında biri farklı yaklaşım gerektirir
· Düzenli aralıklar ile ve genelde 3 ayda bir kan testleri ile testosteron seviyesi kontrolü yapılmalı
· Kan sayımı: Tedavi öncesinde ve sırasında kan sayımı ve prostat kanseri riski için kanda PSA düzeyleri
· Kalp ve damar sistemi kontrolü: Daha önceden kalp hastalığı ve kalp yetmezliği olan kişilerde testosteron tedavisi dikkatli bir şekilde yapılabilir. Bu hastalar yakın takip edilmelidir
· Prostat kontrolü: Kan PSA sayımı ve periyodik muayene yapılmalı zira yanlış testosteron tedavi uygulaması prostat kanseri riskini artırabilir. Dikkat!

Erkeklerde testosteron tedavisi nasıl olmalı?
Kadın okurlarımız bilir; kadınlarda menopoz sonrası eksilen kadınlık hormonlarını yerine koyma tedavisi uzun yıllardır kullanılan bir tedavidir. Bununla birlikte erkeklerde kadınlardaki gibi bir menopoz yoktur! Ama andropoz denilen ve bir geçiş dönemi olarak adlandırabileceğim bir dönem olabilir. Andropoz her erkekte farklı yaşlarda ve uzunlukta süren dönemlerde olabilir. Bu nedenle erkeklerde testosteron yerine koyma tedavisi kadınlardan biraz daha geç keşfedilmiş ve halen bile bilinmeyenleri olan bir konudur. 1935’te kimyasal olarak testosteron üretimi mümkün olmuş ve yaşlanan erkeklerde oluşan problemleri geri döndürmek için testosteron tedavisi 1944 yılında ilk defa ortaya konmuştur.

2000li yıllarda bir çok çalışma ile standartları belirlenen andropozlu yaşlanan erkeklerde testosteron yerine koyma tedavisinin amaçlarını şöyle sıralayabilirim:
· Cinsel istekte normalleşme,
· Ereksiyon fonksiyonunda iyileşme,
· Kas gücünde artış,
· Santral yağlanmada(Göbek bölgesi) azalma,
· Kemik yoğunluğunda artış(osteoporozda azalma),
· Beyin ve hafıza (kognitif) fonksiyonlarında iyileşme,
· Fiziksel performansta iyileşme ve
· Hayat kalitesinde iyileşme sağlamak

Testosteron tedavisi ağızdan hap olarak, cilt üstüne jel olarak veya kas içine yapılan iğne olarak uygulanabilir. Hafif orta dereceli testosteron yetmezliklerinde cilde jel uygulama yeterli iken, şiddetli yetersizlikte kas içine enjeksiyon testosteron tedavisini daha çok tercih etmekteyim. Prostat kanseri öyküsü veya riski olan ve idrar ile ilgili prostat benzeri şikayetleri olanlarda testosteron tedavisi hastalıkları artırabileceğinden önerilmez. Doktorunuza danışmanızı öneririm! Ayrıca kalp damar sisteminde sorununuz varsa ve ciddi hipertansiyon varsa testosteron tedavisi tartışmalıdır, mutlaka doktorunuz ile ayrıntılı konuşunuz!

Kas içine yapılan iğne formundaki uzun etkili testosteron tedavileri uyku apnesi olanlarda kullanılmaz. Testosteron tedavisi alıyorsanız doktorunuzun aksine bir yönlendirmesi yoksa mutlaka 3 ila 6 ay aralıklarla kontrollerinizin yapılmasını öneririm. Zira kontrolsüz alınan testosteron hormon seviyelerini yükseltmek yerine tam tersi etki yapabilir ve testosteron seviyelerini düşürebilir ve ereksiyon probleminim tedavi edelim derken sorunu derinleştirebilir. kaş yapalım derken göz çıkarabiliriz

Koronavirüs hastalığı geçirdim! Koronavirüs testosteronu ve erkekliği etkiler mi?
Koronavirüs hastalığı geçiren kişilerde yapılan çalışmalarda testiste hasar bulunduğu tespit edildi. 12 kişilik bir seride, sperm üreten sertoli hücrelerinde ve sperm taşıyan tübüllerde hasar ve buna bağlı sperm azlığı ve bozukluğu tespit edildi. Bu etkileri yapan bir virüs yine testiste testosteron üreten Leydig hücrelerini de bozabilir. Bu nedenle teorik olarak hücre düzeyinde hasar oluşma riski ve testosteron seviyesinin düşmesi olasılığı mümkün. Tabii bunu net olarak söylemek için uzun dönem takipli çalışmaları beklemek lazım. Benim önerim yakın zamanda koronavirüse yakalandıysanız testosteron takibi yaptırmanızı öneririm.